چهارشنبه ۳ دی ۱۴۰۴ - ۱۶:۰۱
جایگاه رهبری و ولایت فقیه در نظام اسلامی؛ از مبانی فقهی تا ضرورت‌های زمانه

حوزه / حجت‌الاسلام والمسلمین آلوستانی با تأکید بر لزوم آگاهی از مبانی فقهی حکومت اسلامی، دفاع عالمانه از ولایت فقیه را کلید مقابله با شبهات دشمنان دانست.

حجت الاسلام حمیدرضا آلوستانی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری با اشاره جایگاه رهبری و ولایت فقیه در نظام اسلامی اظهار داشت: حکومت ها باید قوانینی طراحی کنند که امنیت و عدالت را برای تمام مردم به ارمغان آورند؛ قوانینی که یا برآمده از عقل بشر باشد یا از آیات و روایات، سرچشمه می گیرد.

استاد حوزه خاطرنشان کرد: حکومت ها باید قوانینی را برای مردم مملک خودشان طراحی کنند که با وجود این قوانین مردم بتوانند زندگی همراه با امنیت داشته باشند و این حکومت ها و قوانین یا برخاسته از عقل بشری است و یا اینکه برخواسته از آیات و روایات است و این قوانین یا قشر خاصی از مردم جامعه را حفظ می کند و یا اینکه باعث حفظ تمام مردم یک جامعه می شود؛ به عنوان مثال جنایاتی که رژیم صهیونیستی انجام می دهد و مورد تایید رییس جمهور آمریکا هم هست، برای مسلمانان جای تعجب دارد؛ ولی برای آنها جای تعجبی ندارد؛ چون او یاد گرفته است به هر کیفیت که شده، به تجارت خود بپردازد و منافعش را حفظ کند؛ ولو اینکه این منافع با کشته شدن کودکان باشد.

وی افزود: تا زمان مشروطه صحبتی از این مطرح نمی شد که مردم هم حق یا حقوقی دارند؛ چرا که جامعه به شکل ارباب و رعیتی اداره می شد؛ بعد از نهضت مشروطه که مردم آگاه شدند، وقتی می خواستند قوانینی تدوین کنند که با وجود این قوانین جامعه اسلامی را رهبری کنند، دیدند توان استخراج قانون از دل آیات و روایات را ندارند؛ به تعبیری صلاة، صوم، حج و ... را بلد بودند؛ اما قوانین برای رهبری جامعه را نداشتند؛ به ناچار سراغ استفاده از قوانین غربی رفتند. مجلس شواری ملی را پایه گذاری کردند.

حجت الاسلام آلوستانی تصریح کرد: اوایل حکومت پهلوی دیدند اگر مردم چند نفر را انتخاب کنند که شاخص و متخصص باشند، شاید این افراد قوانینی را طراحی کنند که مزاحمت برای شاه داشته باشد. از این رو مجلس سنا را پایه گذاری کردند که مافوق مجلس شورای ملی نظر می داد و اگر قانونی از مجلس شورای ملی به مجلس سنا می رفت و آنجا مورد پذیرش واقع نمی شد، قانون مشروعیت پیدا نمی کرد. مجلس سنا شصت عضو داشت که سی نفر را حکومت انتخاب می کرد و سی تای دیگر، پانزده نفر از تهران انتخاب می شدند که اینها باید از افراد صاحب نفوذ و کسانی بودند که به لحاظ اقصادی شاخص باشند و پانزده نفر دیگر از شهرستان انتخاب می شدند. ولی در حال حاضر می بینیم که شکل حکومت و انقلاب اسلامی به این شکل نیست که عده ای باشند که فقط نظر آنها در کشور اجرا بشود .

وی یادآور گردید: اگر امروز که تمام استکبار در مقابل اسلام قد علم کرده و می خواهد از هر طریق تیشه به ریشه اسلام بزند، تمام مراجع و کسانی که صاحب رساله هستند و کسانی که صاحب رساله نیستند، ولی قدرت و نفوذ در بین آحاد مردم را دارند، همه گرد رهبری جمع بشویم نه تنها این انقلاب و این حکومت، بلکه به قدرت اسلام افزوده می شود.

استاد حوزه افزود: وظیفه ما امروز این است که چارچوب های این حکومت را بشناسیم تا اگر شبهه ای برای ما مطرح شد بتوانیم پاسخگو باشیم؛ نه اینکه بعضی از افراد نه تنها توان پاسخ به بعضی از سؤالات را ندارند، بلکه اگر سؤالی از آنها بشود خود سؤال و شبهه را می پذیرند؛ مثلا می گویند مجلس تشخیص مصلحت همان مجلس سنا است و حتی به این شبهه دامن هم می زنند و یک رنگ و بوی علمی هم به آن می دهند؛ از این رو امیرمؤمنین (ع) فرمودند «الناس اعداء ما جهلو» و در طول تاریخ خیلی از این موارد اتفاق افتاد که از جهل مردم استفاده شد و اگر می خواستند به هدفشان برسند از همین جهل مردم سوء استفاده می کردند.

وی افزود: سالیان سال شخصی را می بینیم که او به شغل ساده ای در جامعه مشغول است و فقط کارش این است که با مردم مراوده ای داشته باشد و بعدا معلوم می شود که کار این شخص فقط این بوده که اطلاعات مردم را دریافت و بعد آنالیز کند. در همین اوایل انقلاب چه شخصیت هایی بودند که به عنوان نیروی متدین و انقلابی مشغول فعالیت بودند؛ ولی عملا اعتقادی به نظام و ولایت فقیه نداشتند؛ مثل کشمیری که از اعضاء فعال حزب جمهوری بود و جانشین دبیر شورای عالی امنیّت ملی جمهوری اسلامی بود و رفتارهایی داشت که اطرافیان او احتمال خیانت را نمی دانند یکی از کارهای او این بود که در جیب لباسش دو عدد خودکار داشت یکی برای کارهای شخصی و دیگری برای انجام امضاهای بیت المال؛ ولی ببینید این شخص چه کسانی از علماء و نخبگان را به شهادت رساند؛ آن هم در زمانی که جمهوری اسلامی تازه شکل گرفته است و به این نخبگان نیاز داشته است.

وی تأکید کرد: در این حوزه امام زمان (ع) هم دست هایی در کار هست که مسیر را منحرف کند؛ گاهی این شخص در لباس استاد ظاهر می شود و با تفکر خراب طلاب را از مسیر منحرف می کند؛ گاهی در لباس مشاور و گاهی در لباس یک مسئولیت مهم برای طلاب این انحراف را ایجاد می کند ، البته از یک نکته مهم نباید به راحتی گذشت که اگر ما طلبه ها از ذهن سالمی برخوردار باشیم می توانیم به راحتی تشخیص بدهیم که کجاها دست دشمن در کار است و می خواهد ما را از مسیر جدا کند و به تعبیر دیگر گاهی این انحرافات به ضعف شخصیت خود ما بر می گردد که با اندک بهانه ای درس و بحث را رها می کنیم و به کارهای دیگر مشغول می شویم.

حجت الاسلام آلوستانی اظهار داشت: یک وقت کسی برنامه ریزی دارد که اگر من در قسمت عقیدتی فلان اداره مشغول فعالیت بشوم از این فرصت می توانم استفاده کنم و احکام الهی را به راحتی به بخشی از مردم آن منطقه برسانم ، یا کسی بگوید می توانم از فرصت معلم شدن استفاده کنم و اعتقادات بچه های مردم را اصلاح کنم اینها اشکالی ندارد و قطعا با این نیت مورد رضایت امام زمان (ع) هم است. اما یک وقت می گویم به فلان اداره بروم که به من فلان مقدار بدهد که من فلان متراژ خانه را بخرم این موارد خروج از مسیر و راهی است که ما انتخاب کردیم.

وی افزود: حاکم اسلامی را چگونه باید به جامعه معرفی کنیم؟ آیا باید بگوییم رهبری عصمت دارد؟ بزرگان حوزه که سالیانی تدریس ولایت فقیه داشتند، چنین ادعایی را ندارند و حتی خود رهبری بارها قریب به این مضامین فرمودند که ما هم مثل باقی مردم جامعه هستیم و حتی به کسانی که مقام ایشان را تا حد عصمت ائمه بالا برده بودند، تذکر دادند؛ از این رو یکی از کارهایی که در این زمینه انجام می شود، این است که شئونات معصوم مورد برسی قرار می گیرد مثل مسأله ارتباط با وحی در مورد نبی مکرم اسلام که اگر پیامبر عصمت نداشته باشد شاید چیزهایی که به او وحی می شود را درست به ما منتقل نکند ، لذا هیچ فقیهی نگفته است که شئوناتی که مربوط به عصمت معصومین است به ولی فقیه و رهبر جامعه اسلامی منتقل می شود. هیچ فقیهی قائل به این نیست که احکام اختصاصی به عصمت در حق ولی فقیه جاری بشود.

استاد حوزه تأکید کرد: باید حاکم جامعه اسلامی آشنای به قوانین اسلامی باشد؛ «فارجعوا الی رواة أحادیثنا» چه کسی امروز آشنای با قوانین اسلام است؟ کسی که فقیه جامع الشرایط و عادل باشد. کسی که نه اهل معصیت باشد و نه اینکه در مسیر معصیت باشد.

وی اضافه نمود: بعضی از موارد اختصاص به نبی مکرم اسلام و اهل بیت دارد که در اصول به آن از احوال اختصاصی أنبیا و اولیا یاد می شود؛ آیا الان رهبری می تواند همین احکام را داشته باشد؟ خیر چون این موارد از احکام اختصاصی نبی مکرم اسلام است. لذا امروز دشمن برای ما در قانون مدنی و قانون مجازات کشور و ... شبهه ایجاد می کند و می گوید مثلا رهبری در فلان مسائل چرا کلانتری و دیکتاتوری می کند؟ و گاهی اوقات هم به دلیل خلط مباحث بعضی از آقایان مصالح ثانویه را تشخیص نمی دهند. مثلا همان طور که در اصول الفقه خواندیم احکام به سه قسم تقسیم می شود ذاتی ، اقتضایی و احکامی که نه مقتضی دارد و نه ذاتی است لذا حاکم جامعه اسلامی می تواند احکامی را که مقتضی آن در یک زمانی وجود ندارد را ممنوع کند مثل قمه زنی که امروزه به دلیل تخریب چهره اسلام که باعث می شود نگاه ها به دین اسلام این باشد که این دین یک آئین خشن است ممنوع اعلام می شود .

حجت الاسلام آلوستانی تصریح کرد: تمام شئوناتی که مربوط به زمامداری معصومین برای اداره جامعه اسلامی بود، به ولی فقیه یا حاکم می رسد؛ به عنوان مثال، در بعضی از موارد قصاص و دیات که در جای خوش مفصل مورد بحث قرار می گیرد، ولی فقیه در حکم قصاص یا حکم حدود و یا حکم دیات می تواند تصرف کند و این احکام، احکامی است که از دل روایات به دست آمده که به آنها احکام حکومتی ‌می‌گویند لذا متاخرین وقتی این احکام موجود در روایات را مورد برسی قرار دادند به این نتیجه رسیدند که این احکام مخصوص حاکم است و عنوان حاکم جامعه غیر از فقیه و مجتهد است، لذا عمل به حکم حاکم بر فقیه و مراجع تقلید هم واجب است.

وی خاطرنشان کرد: اگر اطلاعات لازم و کافی را کسب کنیم، می توانیم عالمانه و عاقلانه از ولی فقیه، انقلاب و اسلام دفاع کنیم. دفاع از ولی فقیه، فقط به گفتن مقام عظمای ولایت نیست؛ دفاع از ولی فقیه زمانی حاصل می شود که جایگاه ولی فقیه را در قانون و سیر قانونی آن بدانیم تا بتوانم در جای خودش حرف برای گفتن داشته باشیم.

استاد حوزه اظهار داشت: امروز حکومت اسلامی تشکیل شده است و حکومت اسلامی قطعاً نیاز به حاکم اسلامی دارد و حاکم اسلامی نیاز به این دارد که آشنای با قوانین اسلام باشد و امروز در زمان ما فقها هستند که آشنای با این قوانین هستند و اگر ما مراقبت نکنیم، عده ای هستند که بگویند اصلا چرا رهبر باید فقیه باشد.

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha